Wat is turbo-liquidatie?
Antwoord: de ontbinding van een rechtspersoon zonder vereffening. Denk bij rechtspersoon aan een BV of stichting. Een eenmanszaak of VOF is geen rechtspersoon. Daar geldt de turbo-liquidatie niet voor. In de meeste gevallen neemt de aandeelhouder het besluit om de rechtspersoon te ontbinden. Het komt ook voor dat de Kamer van Koophandel een rechtspersoon ontbindt. Ook dan vindt geen vereffening plaats. Dat is het wezenlijke kenmerk van de turbo-liquidatie: er vindt geen vereffening plaats. Turbo-liquideren = ontbinden zonder te vereffenen.
Moet een rechtspersoon schuldenvrij zijn voor turbo-liquidatie?
Antwoord: nee. Dat is niet noodzakelijk. Een rechtspersoon kan ook ontbonden worden als deze ten tijde van de ontbinding schulden heeft. Het hebben van schulden is geen beletsel om turbo-liquidatie toe te passen.
Is het toepassen van turbo-liquidatie verboden?
Antwoord: nee. Integendeel. Turbo-liquidatie heeft een wettelijke basis. Als de rechtspersoon ten tijde van de ontbinding geen baten meer heeft, houdt hij op dat moment direct op te bestaan. Daarvan (geen baten / opgehouden te bestaan) wordt direct melding gemaakt in het handelsregister. Uit de rechtspraak van de Hoge Raad wordt afgeleid dat turbo-liquidatie de enige oplossing is voor een rechtspersoon die gaat stoppen en geen bezittingen meer heeft.
Wie beslist dat de rechtspersoon geen baten meer heeft?
Antwoord: het bestuur van de rechtspersoon. Die heeft daar het beste zicht op. Als het bestuur tot de conclusie komt dat er geen baten meer zijn dan is haar oordeel in beginsel doorslaggevend. Alleen in uitzonderlijke gevallen zal de rechter naar de zaak kijken. Die kan tot de conclusie komen dat er wel nog baten (kunnen) zijn. Dat verandert de situatie.
Wat krijgen de schuldeisers over de turbo-liquidatie te horen?
Antwoord: alleen dat de rechtspersoon is ontbonden en sindsdien niet meer bestaat. Het bestuur is niet verplicht alle schuldeisers individueel hierover te berichten. Deze informatie kunnen de schuldeisers zelf ophalen bij de Kamer van Koophandel. Het bestuur moet de rechtspersoon uitschrijven en de turbo-liquidatie in het handelsregister inschrijven.
Voorkomt turbo-liquidatie ook faillissement?
Antwoord: ja, zolang de rechter niet anders oordeelt over de afwezigheid van baten. Een ontbonden rechtspersoon kan alleen failliet worden verklaard als er baten zijn. De rechter kan tot dat oordeel geraken, bijvoorbeeld als een actief of een baat over het hoofd is gezien. Als in een dergelijk geval aan alle vereisten voor faillietverklaring is voldaan, spreekt de rechtbank het faillissement uit en wijst zij een curator aan. Die gaat dan met de vereffening aan de slag.
Hoe zit het met persoonlijke aansprakelijkheid?
Antwoord: dat is de - hoge - uitzondering. Een bestuurder is niet snel persoonlijk aansprakelijk. De lat ligt hoog en dat is terecht. Als turbo-liquidatie wordt toegepast en achteraf blijkt dat een baat over het hoofd is gezien, dan leidt dat niet automatisch tot persoonlijke aansprakelijkheid. Het bestuur kan - als vereffenaar - het actief (zelf) te gelde gaan maken en de opbrengst onder de schuldeisers verdelen (als die er zijn). Als de schulden de baten zullen overtreffen, moet de vereffenaar het faillissement aanvragen. Maar soms willen de schuldeisers dat niet en gaat de vereffening door, maar buiten faillissement.
Wat kunnen schuldeisers doen?
Antwoord: op zoek gaan naar baten. Dat is het allerbelangrijkste om de turbo-liquidatie aan te vechten. Immers, als er baten zijn dan moet er alsnog vereffend worden. De term baat wordt (zeer) ruim uitgelegd. Dat kan een handelsvordering zijn, die de ontbonden rechtspersoon nog had of een stuk grond. Of een banksaldo.
Maar denk ook aan het volgende: als de jaarstukken van de (ontbonden) rechtspersoon niet of te laat zijn gepubliceerd, heeft de bestuurder zijn taak niet behoorlijk vervuld. Dat is een gegeven. Dit feit kan tot persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder(s) leiden. Dit wordt reeds als een baat gezien en kan leiden tot de faillietverklaring van een ontbonden rechtspersoon.
Ander voorbeeld: in het zicht van de turbo-liquidatie hebben transacties plaatsgevonden waar een luchtje aan zit. Ook dit kan uitmonden in een vordering en dus in een baat. Een schuldeiser die liever geen faillissement wil, kan vanwege de gevonden baat om de heropening van de vereffening vragen en zelf een vereffenaar voordragen.
Kan turbo-liquidatie onrechtmatig zijn?
Antwoord: ja, zeker. Maar met een vakkundige verdediging kan de rechter ervan worden overtuigd dat van een baat geen sprake is en dat er geen baten zijn verdwenen. In ons land is persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders (van een BV of stichting) de uitzondering op de regel. De maatstaf luidt: hoe zou een weldenkend bestuurder in een vergelijkbare situatie gehandeld hebben? De bestuurder die een goed verhaal heeft gaat meestal vrijuit. Een boze leverancier, die bloed wil zien, moet zich goed realiseren dat hij alleen als schade kan claimen wat hij ontvangen zou hebben als de bestuurder anders gehandeld zou hebben. Dikwijls is dat maar een fractie van de nominale vordering (factuur) die onbetaald is gebleven.
Is turbo-liquidatie aan te bevelen?
Antwoord: ja, mits de casus zich daarvoor leent. De bestuurder moet zich goed laten informeren over de kansen en risico's. Neem daartoe contact op met ons kantoor.
Voor deze en tal van andere vragen over de turbo praten wij u graag bij.
Walter Sterk | 20 oktober 2022